Người dịch: Thảo Lam
Alice ở xứ sở diệu kỳ (Alice's Adventure in Wonderland) là một tác phẩm văn học nổi tiếng thế giới từ gần 150 năm qua. Tác phẩm này, từ khi ra đời, đã làm say mê hàng triệu độc giả, không chỉ trẻ em mà cả người lớn tuổi. Cuốn sách đã được dịch ra hàng chục ngôn ngữ các dân tộc và đã được in đi in lại không biết bao nhiêu lần. Nói đến những tác phẩm cổ điển xuất sắc hàng đầu dành cho trẻ em không thể không kể tên Alice ở xứ sở diệu kỳ.
Tác giả của cuốn sách này là Lewis Carroll (tên thật là Charles Dodgson). Ông sinh ngày 27-1- 1832 tại Daresbury, vùng Chasse nước Anh; và mất ngày 14-1-1898. Lewis Carroll vốn là một nhà toán học, giáo sư trường đại học Oxford danh tiếng. Ông đã viết nhiều sách khoa học và làm nhiều thơ, viết truyện. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông như: Xuyên qua gương (kể tiếp câu chuyện Alice ở xứ sở diệu kỳ), Săn đuổi quái vật, Sylvia và Bruno, Nhật ký Nga... Nhưng nổi tiếng nhất vẫn là tác phẩm đầu tay Alice ở xứ sở diệu kỳ.
Truyện kể về cô bé Alice, do một sự tình cờ, đã đuổi theo một con thỏ và bị rơi xuống hang sâu hun hút vào tận trong lòng đất. Nhờ có những phép lạ kỳ bí mầu nhiệm, hình dáng cô bé biến đổi không ngừng, lúc cao lớn lên, lúc nhỏ xíu xuống, vì thế cô được gặp gỡ biết bao những con vật vừa quen thuộc, vừa lạ lùng. Tác giả đã tạo ra một thế giới huyền ảo làm say mê cô bé Alice - nhân vật chính của cuốn sách và cả những bạn đọc của nhiều thế hệ trên khắp thế giới.
Tác phẩm kỳ lạ như vậy nhưng lại được sáng tạo ra một cách rất tình cờ. Theo nhật ký của Lewis Carroll, ông đã nghĩ ra câu chuyện này chỉ vì muốn chiều lòng mấy cô bé con người bạn của ông - chủ nhiệm khoa Leadle. Hôm ấy, ngày 4-7-1862, ông và người bạn là Robinson Duckworth đi chơi thuyền trên sông Ices cùng với ba cô bé Lirina Charlotte 13 tuổi, Alice Fladance 10 tuổi và Edis 8 tuổi. Thuyền trôi giữa đôi bờ yên tĩnh, các cô bé bỗng hứng chí bắt Lewis Carroll kể chuyện. Không biết kể chuyện gì, ông liền "bịa" ra câu chuyện một cô bé lạc sâu trong lòng đất và vì trong ba cô bé đang háo hức nghe kể chuyện kia, ông yêu bé Alice nhất nên ông đã cho nhân vật chính của mình mang tên Alice. Sau buổi đi chơi trên sông về, bé Alice tha thiết đòi ông viết lại câu chuyện kỳ lạ đó và ngay tối hôm ấy, Lewis Carroll đã ngồi viết liền một mạch đến gần sáng. Những ngày sau đó, ông ra thư viện tìm đọc rất nhiều sách viết về các loài vật để cho những trang viết của mình được chính xác, sinh động. Ông đã sửa đi sửa lại bản thảo trong nhiều tháng, mãi đến lễ Noel năm đó mới hoàn thành tác phẩm với nhan đề: Những chuyện kỳ ngộ của Alice trong lòng đất và gửi tặng Alice Fladance Leadle với lời đề tặng "Mừng Noel cô bé thân yêu" - Đó là bản đầu tiên của cuốn sách sau này được xuất bản năm 1865 với cái tên: Những chuyện kỳ ngộ của Alice ở xứ sở diệu kỳ.
Khi tác phẩm này ra đời lập tức có rất nhiều bài báo, cuốn sách đã mổ xẻ, phân tích, đưa ra nhiều cách cảm thụ, cách đánh giá khác nhau. Có người còn dùng cả phân tâm học của Freud để lý giải câu chuyện giấc mơ của cô bé Alice. Nhưng nổi lên trên tất cả vẫn là những ý kiến khẳng định Alice ở xứ sở diệu kỳ chủ yếu là một truyện kể cho thiếu nhi với một trí tưởng tượng vô cùng phong phú mang đậm chất uy mua kiểu Anh. Đặc biệt, tác giả là một người am hiểu tâm lý trẻ em rất sâu sắc, tinh tế, vì vậy hình tượng cô bé Alice đầy mơ mộng với cách nhìn hồn nhiên, thơ ngây rất đáng yêu đã chinh phục hoàn toàn bất kỳ ai một khi đã cầm cuốn sách trên tay.
Trần Hoài Dương