5 Bước Kiểm Tra Tính Tiếp Cận Của Một Trang Web Bằng Trình Đọc Màn Hình

Đặng Mạnh Cường dịch, có dùng AI

Tin gốc: https://allyant.com/5-screen-reader-testing-best-practices-for-website-accessibility/

Bạn đang tò mò về cách thức hoạt động của các phần mềm đọc màn hình phải không? Hoặc có thể bạn muốn biết cách mà những người dùng công nghệ trợ giúp điều hướng trang web của bạn. Hay có lẽ bạn đã sẵn sàng bắt tay vào thử nghiệm thực tế để tạo ra những trải nghiệm số chất lượng cao, thực sự dễ tiếp cận.

Dù động lực của bạn là gì, năm bước kiểm tra quan trọng sau đây đối với trình đọc màn hình là không thể bỏ qua. Cũng giống như bạn không thể loại trừ người dùng khỏi quá trình thiết kế, bạn cũng không thể bỏ qua những bước kiểm tra này. Hãy cùng khám phá nhé!

1. Kiểm Tra Cấu Trúc Ngữ Nghĩa Phù Hợp

Tiêu đề (H1, H2, H3, v.v.) và các cột mốc chính (nav, main, footer, header) tạo nên bộ khung cho khả năng tiếp cận của trang web. Nếu thiếu chúng, sẽ gây ra một sự Hỗn loạn. Người dùng trình đọc màn hình dựa vào cấu trúc này để duyệt nội dung một cách hợp lý. Dùng các phím mũi tên để di chuyển và nghe cách trình đọc màn hình thông báo các phần tử. Hoặc, nếu muốn chuyên nghiệp hơn, hãy sử dụng các phím tắt như H để nhảy đến tiêu đề tiếp theo.

Mẹo chuyên sâu: Kiểm tra để đảm bảo cấu trúc hợp lý và hành trình của người dùng được liền mạch.

2. Đảm Bảo Tất Cả Các Thành Phần Có Thể Tương Tác Đều Được Gắn Nhãn Và Thông Báo Đúng Cách

Mọi liên kết (Link) và nút (Button) phải có nhãn, nhằm nêu rõ mục đích của nó. Không có nút bấm bí ẩn nào ở đây cả! Nhãn phải mô tả đủ để người dùng biết chính xác điều gì sẽ xảy ra khi họ tương tác với chúng.

Dùng phím Tab để di chuyển qua tất cả các thành phần có thể tương tác trên trang. Đảm bảo mỗi thành phần được thông báo với cả nhãn và loại điều khiển của nó (ví dụ: liên kết, nút bấm).

Mẹo chuyên sâu: Nếu một thành phần có trạng thái—chẳng hạn như phần Hỏi đáp dạng accordion—hãy đảm bảo trình đọc màn hình thông báo trạng thái của nó, đang được thu gọn hay mở rộng.

3. Kiểm Tra Văn Bản Thay Thế Cho Hình Ảnh

Văn bản thay thế (Alternative text), hay thuộc tính alt (), cho hình ảnh là điều bắt buộc. Mọi hình ảnh quan trọng đều phải có văn bản thay thế để thông báo cho người dùng những gì họ cần biết, trong khi hình ảnh trang trí nên được bỏ qua bằng cách đơn giản là khai báo alt="".

Khi trình đọc màn hình tiếp cận một hình ảnh, nó sẽ thông báo đó là một nội dung đồ họa. Nếu hình ảnh không có thuộc tính alt, sẽ gây nên hỗn loạn. Ví dụ: trình đọc màn hình có thể cố gắng đọc tên tập tin hoặc URL của ảnh đó (và tin tôi đi, không ai muốn nghe "/image_12345.jpg") đâu.

Công việc của bạn là gì? Đảm bảo hình ảnh mang thông tin có văn bản thay thế hữu ích và hình ảnh trang trí thì không có gì.

4. Vùng Động – Cập Nhật Theo Thời Gian Thực

Hầu hết người dùng trình đọc màn hình sẽ không nhận thấy các cập nhật trực quan. Vì vậy, bạn phải đảm bảo cho họ biết khi có gì đó thay đổi trên trang web. Đó là lúc các vùng động (aria-live) xuất hiện. Chúng giống như những người thông báo trong một sự kiện thể thao, thông báo khi có gì đó được cập nhật theo thời gian thực—chẳng hạn như thông điệp cảnh báo, hoặc nội dung động.

Dù là cảnh báo dạng thông điệp hay hộp thoại, hãy thông báo khi chúng xuất hiện. Nếu không, người dùng trình đọc màn hình có thể bỏ lỡ thông tin quan trọng.

5. Đừng Để Người Dùng Đoán Nhãn Của Các Biểu Mẫu

Khi người dùng di chuyển qua các trường trong biểu mẫu bằng phím Tab, không nên để họ phải đoán mỗi trường dành cho việc gì hoặc trường nào là bắt buộc. Mọi thành phần biểu mẫu cần được gắn nhãn, và trình đọc màn hình nên thông báo không chỉ nhãn mà còn cả loại đầu vào (trường chỉnh sửa - edit field, hộp kiểm - check box, nút radio radio button, v.v.), trạng thái của nó (bắt buộc, đã chọn, bị vô hiệu) và bất kỳ hướng dẫn hoặc thông báo lỗi liên quan nào.

Có hai chế độ được sử dụng để điều hướng với trình đọc màn hình: chế độ duyệt (browse mode) và chế độ biểu mẫu (forms mode). Chế độ duyệt cho phép người dùng điều hướng bằng các phím tắt (ví dụ: E cho trường chỉnh sửa hoặc H cho tiêu đề) và các phím mũi tên. Tuy nhiên, chế độ biểu mẫu là nơi hành động thực sự diễn ra. Nó được dùng để điền vào các biểu mẫu—làm cho phím tab trở nên thiết yếu. Trong chế độ này, các chữ cái dùng để gõ, không phải phím tắt.

Bây giờ bạn đã có được năm bước trong kho vũ khí kiểm tra tính tiếp cận của mình. Bạn đã sẵn sàng tạo ra sự khác biệt thực sự. Hãy coi việc kiểm tra tính tiếp cận là thiết yếu, không phải là tùy ý.

Bạn sẽ không thể xây nhà mà không kiểm tra nền móng hoặc lắp cửa, đúng không? Vậy tại sao bạn lại phát hành các sản phẩm kỹ thuật số mà không đảm bảo chúng hoạt động cho tất cả mọi người?

Tính tiếp cận hay trợ năng là nói về việc tạo ra trải nghiệm mà tất cả người dùng đều có thể tận hưởng—không chỉ một vài người. Vì vậy, hãy tiếp tục, kích hoạt phần mềm đọc màn hình nào đó, tìm hiểu nó và bắt đầu làm cho trang web trở thành một nơi tốt đẹp hơn, dễ tiếp cận hơn cho tất cả mọi người!