VNSpeak TTS cho NVDA

Tác giả: Đặng Mạnh Cường

Đọc trong 4 phút

Mới đây, add-on VNSpeak cho NVDA liên tục được tung ra hai phiên bản 1.8 và 1.9. Add-on được Timothy Wynn, một người Mỹ gốc việt chia sẻ, và Tyler Spivey tác giả của add-on Switch synth dựa trên ý tưởng của Timothy, đã can thiệp để VNSpeak hoạt động được trên NVDA 2019.3 hoặc cao hơn.. Người dùng có thể tải add-on VNSpeak (luôn luôn là phiên bản mới) tại đây

Cộng đồng người dùng các sản phẩm công nghệ ở Việt Nam, hẳn không xa lạ gì với bộ đọc này, và dưới đây là một số thông tin dựa trên trí nhớ của người viết bài, từ khi bộ đọc mới ra đời đến tháng 5/2025.

Khoảng giữa năm 2014, phiên bản VNSpeak TTS đầu tiên cho Android, được tác giả Lê Anh Tuấn phát triển, đã ra đời với giọng đọc Hồng Vy. Vào thời điểm đó thì đây là bộ đọc tiếng Việt đầu tiên và duy nhất chạy trên nền tảng Android. Về sau, bộ đọc này có thêm các giọng miền Bắc, miền Trung, miền Nam khác như giọng Quỳnh Châu, Thanh, Thảo... với nhiều tùy chọn về cách phát âm, cách đọc từ tiếng nước ngoài, v...v... Đến năm 2016, khi bộ đọc Google (Google TTS) có giọng tiếng Việt thì tác giả Lê Anh Tuấn gần như không phát triển VNSpeak cho Android nữa, xem như bộ đọc đã hoàn thành sứ mệnh. Đến khoảng 2017 - 2018, tác giả này đã tung ra hai phiên bản VNSpeak cho Windows. Một phiên bản dưới dạng add-on cho NVDA và một phiên bản phát triển theo chuẩn SAPI5, nghĩa là có thể hoạt động với bất cứ phần mềm nào hỗ trợ chuẩn bộ đọc này, và cũng chỉ có giọng Hồng Vy. Tác giả đã ngừng phát triển add-on này ở phiên bản 1.5, và nó chính thức hoàn thành sứ mệnh của mình khi NVDA 2019.3 ra đời (Tháng 2/2020). Một vài thay đổi về mặt kĩ thuật khiến cho add-on này không hoạt động được với các phiên bản NVDA cao hơn 2019.2. Quan trọng nhất là NV Access, do yêu cầu về các thư viện hỗ trợ tiếp cận đi kèm cũng như các cập nhật về bảo mật, đã lập trình lại NVDA trên nền Python3 thay vì Python2 như trước đó. Ở góc độ người dùng phổ thông, hãy hiểu rằng, với NVDA 2019.3, các add-on như VNSpeak đã lỗi thời, cần phải được lập trình lại gần như hoàn toàn để có thể tiếp tục sử dụng. Vậy là người dùng yêu thích bộ đọc này, hoặc phải chuyển qua dùng phiên bản SAPI5, hoặc không cập nhật NVDA để có thể tiếp tục sử dụng add-on cũ. Sau đó không lâu, vào ngày 16/9/2021, một số người Việt Nam, trong đó có tôi, đã nhận được e-mail của Timothy Wynn, một người mỹ gốc Việt, cho biết rằng anh cũng như nhiều người, vẫn giữ bản NVDA 2019.2 để dùng VNSpeak, nhưng vừa được Tyler Spivey nhận lời giúp can thiệp để add-on này hoạt động được với NVDA 2021.1. Ở thời điểm này, add-on vẫn chỉ có duy nhất giọng Hồng Vy. Tuy nhiên, nó vẫn được cập nhật thường xuyên để tương thích với các thay đổi của NVDA. Đến tháng 4/2025, Timothy gửi cho chúng tôi bản cập nhật 1.8, có thêm giọng Quỳnh Châu và một số giọng đọc khác của bộ đọc này. Tháng 5/2025, anh lại tiếp tục chia sẻ phiên bản 1.9, khắc phục vài lỗi kĩ thuật.

Nói tóm lại, người dùng có thể giữ liên kết tải trong bài viết rồi thỉnh thoảng kiểm tra để tải bản mới nhất. Mặt khác, chúng tôi cũng sẽ thường xuyên cập nhật các thông tin về add-on này trên web và các nền tảng mạng xã hội. Add-on vẫn là sản phẩm thuộc sở hữu của anh Lê Anh Tuấn. các bản cập nhật từ sau phiên bản 1.5, chỉ can thiệp bằng các giải pháp kĩ thuật để tương thích với NVDA mới nhất.

Cùng tri ân tác giả Lê Anh Tuấn, Timothy Wynn và Tyler Spivey - những người đã phát triển và duy trì add-on này.