Cải Tiến Của JAWS 2025.2508.120 (Tháng 9/2025)

Đặng Mạnh Cường dịch - có dùng AI

Xem bản gốc

Dưới đây là danh sách các cải tiến được thực hiện giữa bản phát hành tháng 7/2025 và bản cập nhật tháng 9/2025.

Hỗ Trợ Màn Hình Chữ Nổi Nhiều Dòng

JAWS giờ đây đã hoàn toàn hỗ trợ đầu ra chữ nổi nhiều dòng trên các màn hình chữ nổi tương thích. Đây là bước tiến lớn trong khả năng tiếp cận chữ nổi, cho phép người dùng tương tác với các nội dung phức tạp một cách tự nhiên và hiệu quả hơn bao giờ hết.

• Có thể xem cùng lúc nhiều dòng, thậm chí cả đoạn văn thay vì phải cuộn và đọc từng dòng.
• Hiển thị rõ hơn bố cục có cấu trúc trong tài liệu hoặc trang web, đặc biệt hữu ích khi xem bảng biểu, biểu đồ hoặc bảng tính.
• Cải tiến chế độ Structured Mode trong tài liệu Word, trang web và các môi trường văn bản phong phú khác, hiển thị loại điều khiển trên nhiều dòng thay vì chỉ giới hạn ở dòng chứa con trỏ.

Hiện tại, JAWS hỗ trợ thiết bị Monarch từ American Printing House for the Blind (APH) và Dot Pad từ Dot Inc. Lưu ý: để dùng chức năng nhiều dòng trên Monarch, cần chạy firmware phiên bản 1.3 trở lên.

Hai Chế Độ Đọc Tùy Thuộc Vào Ngữ Cảnh

• Wrapped Mode (Chế độ gói dòng): Lý tưởng để đọc tài liệu và trang web, văn bản hiển thị liên tục. Phù hợp khi đọc sách, bài báo hoặc thư điện tử.
• Cropped Mode (Chế độ cắt dòng): Thích hợp với nội dung có cấu trúc như bảng biểu, giúp giữ nguyên căn chỉnh cột, hàng và bố cục.

Chọn chế độ đọc bằng hộp thoại Select Braille View (ALT+INSERT+V).

• Trong Excel, hoặc khi con trỏ nằm trong bảng của Word, Google Docs và trang web, Cropped Mode được dùng tự động để hiển thị chính xác dữ liệu hàng/cột cùng tọa độ.
• Dấu phân cách cột (chấm 4-5-6-8) giúp nhận diện rõ ranh giới cột.
• Trong Excel, tiêu đề ô luôn hiển thị ở đầu; các ô giám sát (monitor cells) trong Quick Settings vẫn ở cuối để tiện tham chiếu.

Split Braille Mở Rộng Cho Hiển Thị Nhiều Dòng

Tính năng Split Braille của Freedom Scientific cho phép hiển thị nội dung từ hai vị trí khác nhau trên màn hình chữ nổi. Một vùng hiển thị văn bản tại vị trí con trỏ, vùng còn lại hiển thị nội dung tách theo chế độ đã chọn.

Giờ đây, Split Braille hoạt động với màn hình chữ nổi nhiều dòng, cho phép xem các chế độ khác nhau như văn bản đệm, chú thích, thuộc tính văn bản, hoặc chế độ riêng của ứng dụng (ví dụ: lịch sử trò chuyện trong Teams).

Có thể kích hoạt từ hộp thoại Select Braille View, đồng thời tùy chỉnh: số dòng hiển thị cho dữ liệu tách, và vị trí vùng tách (trên, dưới hoặc ngay dưới dòng đang hoạt động).

Tìm hiểu thêm về hỗ trợ chữ nổi nhiều dòng trong FSCast Tập 261.

Tính năng AI

• Cả Picture Smart AI và FSCompanion đều sử dụng mô hình mới, phản hồi nhanh, mô tả hình ảnh và trả lời chính xác hơn.
• FSCompanion có thể trả lời các câu hỏi liên quan đến ứng dụng Google Workspace (Chrome, Docs, Sheets, Slides, Drive, Gmail).
• Khắc phục lỗi JAWS đôi khi thoát đột ngột khi dùng AI Labeler để gán nhãn cho một số thành phần nhất định.

Aria và Web

• Sửa lỗi JAWS không đọc tiêu đề hàng/cột trong bảng có thuộc tính aria-labelledby.
• Không còn đọc dính nội dung tiêu đề và ô khi dùng ALT+WINDOWS+MŨI TÊN để đọc hàng/cột.
• Nhãn Aria gán cho hàng bảng được đọc chính xác khi điều hướng bằng TAB hoặc SHIFT+TAB.
• Để giảm độ chi tiết, JAWS mặc định không còn nói “has flows from/to” sau khi đọc dòng ở một số trang web hoặc khi xem tập tin trong Visual Studio Code.
• Sửa lỗi không thể di chuyển tới hộp xổ (combo box) bằng con trỏ ảo (Virtual Cursor) trên một số trang web.
• Không còn đọc thông tin thừa khi tiêu điểm chuyển vào một danh sách dạng list box trong khi con trỏ ảo đang hoạt động.
• Chuột di chuyển đến phần tử khác không còn đọc sai trạng thái (expanded/collapsed) của phần tử trước đó.
• JAWS giữ nguyên vị trí trên trang ngay cả khi tiêu điểm được đặt bằng chuột.

Bộ Ứng Dụng Của Google - Google Suite

• Thêm tùy chọn List Detection trong Quick Settings để bật/tắt thông báo khi đi vào/thoát khỏi danh sách trong Google Docs.
• Có thể chỉ định thay đổi mức độ đọc tiêu đề bảng, áp dụng cho bảng hiện tại trong Google Docs.

Bộ Ứng Dụng Office

• Khi dùng chuột để chuyển tiêu điểm vào Outlook, Teams hoặc Google Docs, con trỏ chuột không còn tự động về góc trái trên cùng màn hình như là cách để xem rằng việc tương tác sẽ được thực hiện với chuột. Nó chỉ được đặt trong khu vực làm việc nếu một phương thức khác với chuột được dùng để đặt tiêu điểm.
• Nếu đề xuất giờ họp mới trong Outlook, JAWS sẽ đọc giờ mới trong chi tiết cuộc hẹn.
• Đổi tên một số tùy chọn đọc tiêu đề bảng trong Quick Settings của Word và Excel để rõ ràng hơn.
• Có thể bấm CTRL+SHIFT+N để tạo thư mục mới trong hộp thoại Save/Save As của PowerPoint. (Trong cửa sổ chính, phím này vẫn đọc ghi chú của diễn giả).
• JAWS đọc đúng trong ô tìm kiếm các tập tin gần đây của Excel.
• Không còn tình trạng đọc hai lần thông báo cut, copy, paste trong Excel.

Zoom

• Bấm HOME/END trong danh sách người tham gia sẽ chuyển đến đầu/cuối danh sách như mong đợi.
• JAWS tự động đọc giá trị khi điều chỉnh thanh trượt loa/microphone trong cài đặt âm thanh.
• Đọc đúng trạng thái khi bật/tắt mic hoặc video.

Chữ nổi

• Trình biên dịch chữ nổi Liblouis, dùng cho JAWS và Fusion được nâng cấp lên phiên bản 3.34.0.
• Trong Excel, để sửa một ô từ màn hình chữ nổi, phải bấm nhanh hai lần phím Cursor Router trên ô đó để đưa tiêu điểm lên thanh công thức.
• Thay đổi cài đặt trong hộp thoại Select Braille View > Options có hiệu lực ngay lập tức mà không cần phải chuyển qua cửa sổ khác rồi trở về ứng dụng.
• Việc chuyển sang đầu vào / đầu ra Computer Braille (chữ nổi máy tính) trong Settings Center được lưu chính xác vào tập tin mặc định.
• Khi bấm G CHORD+Chấm 7 từ bàn phím của màn hình chữ nổi để chuyển đổi cài đặt, khắc phục lỗi không giữ được thiết lập hiện tại khi đổi tiêu điểm với ALT+TAB trong Chrome.
• Thêm trình điều khiển (driver) mới nhất cho màn hình chữ nổi Selvas BLV.

Các Cải Tiến Khác

• Bấm CTRL+F trong Results Viewer mở hộp thoại tìm kiếm của JAWS như ở trong trang web. Điều này cho phép tìm nhanh nội dung (ví dụ: kết quả OCR).
• Cập nhật script cho ứng dụng BARD Express từ Thư viện Quốc gia Mỹ (National Library Service).
• Di chuyển chuột đến các biểu tượng trên thanh tác vụ sau khi đọc nội dugn web, chuột đọc chính xác tên các biểu tượng đó.
• Trong hộp thoại Open tiêu chuẩn của Windows, sửa lỗi Jaws không đọc lựa chọn trong hộp xổ, hiển thị sau khi gõ dấu chéo ngược (\) ở trường nhập tên (File Name)
• Sửa lỗi không đọc giá trị phiên âm khi bật chế độ đọc ký tự phiên âm bằng lệnh phím 5 bên bàn phím số bấm nhanh hai lần trong Notepad.
• Khi bật tính năng Unified Keyboard Processing, phím ESC không còn bị gửi hai lần khi đóng một số tính năng của Windows (như Clipboard History).
• Cải thiện việc JAWS đọc văn bản có ký hiệu Hy Lạp.
• Khi dùng JAWS bằng tiếng Thụy Điển, số kết thúc bằng 30 nay được đọc một cách chính xác.
• Không còn hiển thị màn hình đen khi thoát khỏi NWEA Secure Testing Browser và JAWS đang chạy.