Các tính năng mới của Jaws 2018

Đặng Mạnh Cường lược dịch
Nguồn: Freedom Scientific.com

Dưới đây là bản dịch các tính năng mới của Jaws 2018, ra mắt tháng 10/2017. Hãy vào trang Download để tải bản Jaws 2018 mới nhất:

Thay đổi số phiên bản

Kể từ phiên bản này, Jaws sẽ dùng số phiên bản là năm sắp tới, thay vì là một số tùy ý. Bạn có thể hiểu đây là kiểu mẫu mới của Jaws trong năm 2018 giống như người ta từng làm với các dòng xe hơi. Các phiên bản ZoomText và Fusion ra đời cùng với Jaws 2018 cũng sẽ có số phiên bản giống với Jaws. Điều này giúp người dùng dễ dàng nhận biết các phiên bản ra đời cùng nhau, và thời gian ra đời.

Hỗ trợ Microsoft Edge

Jaws 2018 bắt đầu hỗ trợ Edge, trình duyệt mới nhất của Microsoft, tích hợp trong Windows 10. Để dùng Jaws với trình duyệt này, bạn phải cài Windows 10 Creators update (phiên bản 1703) trở lên. Trong khi vẫn còn vài tính năng chưa được hỗ trợ như chọn và sao chép với con trỏ ảo (Virtual Cursor), đánh dấu vị trí (Place Marker), điều hướng thông minh (Smart Navigation), duyệt web linh hoạt (Flexible Web) và thiết lập cho tên miền riêng biệt (domain-specific settings), chúng tôi cũng đã làm gần như hết những gì mà người dùng có thể trải nghiệm Edge bằng cách nghe Jaws đọc hay dùng màn hình chữ nổi giống nhất có thể với khi sử dụng Internet Explorer, Google Chrome hay Firefox. Chúng tôi vẫn đang làm việc với Microsoft để cải thiện khả năng trải nghiệm của Edge, Các phiên bản Jaws trong tương lai sẽ có nhiều tính năng hơn.
Con trỏ ảo được dùng để đọc nội dung trang web trong Edge như với các trình duyệt khác. Bạn có thể dùng các phím lệnh thông thường và các phím điều hướng nhanh (Navigation Quick Keys) để lướt web. Hiện tại, vài phím điều hướng nhanh chưa được hỗ trợ. Tuy nhiên, các lệnh phổ biến như di chuyển đến tiêu đề (heading), đoạn (paragraph), biểu mẫu (form), bảng (table), danh sách (list), hình ảnh (graphic) và khu vực (region) đã được hỗ trợ. Các bản cập nhật trong tương lai sẽ có nhiều phím lệnh hơn.
Mặc định, Jaws dùng Semi-auto Forms Mode trong Edge, nghĩa là chỉ bật form khi di chuyển đến nó bằng Tab hay Shift+Tab. Do cách thức mà Edge hiển thị trang web, không thể dùng Auto Forms Mode vì có nhiều điều khiển hiện trên cùng một dòng. Bạn phải bấm Enter để bật forms Mode khi di chuyển trong trang web bằng các phím mũi tên.
Các tính năng quen thuộc khác được hỗ trợ bao gồm:

• Hiển thị liên kết: Insert+F7.
• Hiển thị tiêu đề: Insert+F6. Hiển thị mẫu điều khiển: Insert+F5.
• Tìm văn bản trên trang hiện tại: Ctrl+F.
• Xem thông tin font: Insert+F.
• Khả năng xác định ngôn ngữ và tự chuyển giọng đọc (nếu có cài đặt giọng đọc cho ngôn ngữ đó).

Với người mới dùng Edge, hãy nhớ rằng ứng dụng này không có trình đơn. Do đó, để truy cập một tính năng nào đó, hãy bấm Tab nếu đang ở cuối và Shift+Tab nếu ở đầu trang rồi tiếp tục bấm Tab di chuyển qua các điều khiển khác nhau cho tới khi con trỏ chuyển đến nội dung trang web. Mặt khác, Edge cũng có những phím nóng giống các trình duyệt khác như CTRL+T mở Tab mới, Ctrl+H mở lịch sử duyệt web (History), CTRL+I mở địa chỉ ưa thích (Favourite), Ctrl+J mở cửa sổ download, v...v...

Convenient OCR hỗ trợ cho máy ảnh của Freedom Scientific và máy scan Flatbed

Tính năng Convenient OCR (Optical Character Recognition) - nhận dạng kí tự cho phép bạn nhận dạng văn bản từ các tài liệu PDF không tiếp cận với trình đọc màn hình được mở bằng Adobe Reader, hay văn bản từ ảnh chụp màn hình. Giờ đây, tính năng này đã hỗ trợ nhận dạng các tập tin hình ảnh, kể cả hình ảnh được chụp bởi máy ảnh PEARL® của Freedom Scientific (Freedom Scientific's PEARL® reading camera) hay máy scan flatbed. PEARL là máy chụp tài liệu cầm tay, cho phép bạn chụp và nhận dạng một trang trong một giây, và cũng có chế độ tự động chụp khi người dùng đặt trang sách trước ống kính.
Để nhận dạng văn bản từ các tập tin ảnh dạng BMP, JPG, JPEG, GIF, TIF, TIFF, PNG, PCX, hay PDF, bấm Insert+Khoảng trắng, O, F khi đang đứng tại một tập tin ảnh trong File Explorer. Văn bản được nhận dạng sẽ hiển thị trong một cửa sổ ảo và bạn có thể dùng các phím lệnh thông thường để đọc, chọn, sao chép chúng vào một phần mềm bất kì. Mặt khác, bấm APPLICATIONS mở trình đơn ngữ cảnh và chọn "Recognize File with JAWS" hay "Recognize File with ZoomText Fusion" nếu Fusion đang chạy.
Lưu ý: nếu Jaws không nhận dạng được tập tin PDF vì lí do bảo mật, hãy thử mở tập tin đó bằng Adobe Reader, bấm Insert+Khoảng trắng, O, D để tiến hành nhận dạng.
Để nhận dạng và đọc một tài liệu bằng máy ảnh PEARL, đặt trang sách dưới máy ảnh theo hướng dẫn, Insert+Khoảng trắng, O, A. Thao tác này sẽ mở hộp thoại Camera and Scanner Recognition, và nếu bạn đang kết nối với máy ảnh PEARL qua cổng USB, nó sẽ là lựa chọn mặc định. Chỉ việc bấm Enter để tiến hành chụp và nhận dạng văn bản. Sau vài giây, quá trình nhận dạng hoàn tất, và Jaws sẽ hiển thị kết quả để bạn đọc hay sao chép đến một ứng dụng bất kì.
Lưu ý: cỡ giấy có thể chụp bằng máy ảnh PEARL là 9 inche x 12 inche.
Để nhận dạng nhiều ảnh chụp, sau khi bấm Insert+Khoảng trắng, O, A, đánh dấu chọn vào Motion Detect Multi-Page Recognition trước khi kích hoạt nút Acquire để nhận dạng. Khi nghe Jaws phát âm thanh chụp ảnh nghĩa là ảnh hiện tại đã được chụp và bạn có thể đặt một trang ảnh mới dưới máy ảnh hay lật sang một trang sách mới. Khi máy PEARL không nhận dạng nữa, ảnh tiếp theo sẽ được chụp và nhận dạng. Khi nhận dạng hoàn tất, bấm Insert+Khoảng trắng, O, A một lần nữa để ngừng quá trình nhận dạng. Bạn cũng có thể đánh dấu chọn vào Timeout để PEARL tự động ngưng quá trình này khi thấy không có ảnh mới sau 30 giây.
Để nhận dạng ảnh từ máy scan, đặt trang sách vào máy scan rồi bấm Insert+Khoảng trắng, O, A như trên. Chắc rằng tên máy scan của bạn đã được chọn ở Cameras and Scanners combo box và bấm nút Acquire để bắt đầu quá trình nhận dạng. Nếu máy scan của bạn hỗ trợ nhận dạng nhiều trang, hãy đánh dấu vào Use auto-document feed, if available để thực hiện.
Khi nhận dạng từ máy PEARL hay máy scan, Jaws cũng thông báo hướng của trang, ví dụ như sideways (nghiêng), upside down (lộn ngược), hay right side up ngược sang phải. Điều này đặc biệt có ích cho những ai cần phải chắc chắn mình đặt trang đúng vị trí để phục vụ cho việc chụp và chèn vào phong bì chẳng hạn.

Trình cài đặt mới hoàn toàn

Quá trình cài đặt Jaws đã được thiết kế lại để sử dụng những công nghệ mới nhất hiện nay. Bộ cài đặt được sắp xếp lại chỉ với vài hộp thoại cũng như tăng tốc độ tải và cài đặt các thành phần cần thiết. Bộ cài đặt giờ đây cũng đã tự đọc (self-voicing), không dùng Jaws Runtime nữa. Nếu bạn chạy một phiên bản Jaws cũ hơn khi cài Jaws 2018, self-voicing sẽ không hoạt động mà sử dụng Jaws cũ trong quá trình cài đặt.

Tùy chọn mức độ chi tiết mới cho con trỏ ảo

Khi đọc nội dung bằng con trỏ ảo, Jaws thông báo bạn đang ở đầu hay cuối các thành phần như danh sách (list), bảng (table), và khu vực (region). Với hỗ trợ của Jaws cho ARIA theo hướng tiếp tục cải tiến và thiết kế web một cách tiếp cận, bạn có thể tắt các thông tin được cung cấp bởi con trỏ ảo nếu chỉ muốn tập trung vào nội dung web. Để dễ dàng hơn trong việc chọn cái gì sẽ được đọc, Jaws giờ đây đưa ra ba cấp độ của mức độ chi tiết (verbosity) cho con trỏ ảo, cho phép bạn thiết lập các thông tin chi tiết muốn nghe khi đọc nội dung web. Ba cấp độ đó là:

• High (cao) - Jaws đọc hầu hết các thông tin về các thành phần trên trang hay trong một tài liệu. Mọi thứ sẽ được đọc hết.
• Vừa (Medium) - cấp độ này được cấu hình để cung cấp sự trải nghiệm tốt nhất cho người dùng trên hầu hết các trang và tài liệu, và cấp độ này mặc định được chọn.
• Thấp (low) - Jaws đọc thông tin ít nhất có thể.

Để chọn mức độ chi tiết, thực hiện các bước sau:

1. Bấm Insert+F2 và chọn Settings Center.
2. Ở hộp tìm kiếm, gõ:
   

   web verbosity

3. Bấm mũi tên xuống chọn "Web Verbosity Level".
4. Bấm khoảng trắng để chọn cấp độ bạn thích.
5. Bấm Enter để lưu thay đổi và đóng Settings Center.

Bạn cũng có thể chọn cấp độ cho con trỏ ảo với một trang cụ thể. Từ trang web muốn thiết lập, bấm Insert+V mở Quick Settings, di chuyển đến Personalized Web Settings, và bấm khoảng trắng tại Verbosity Level để chọn mức độ chi tiết cho trang đó.
Mỗi mức độ chi tiết đã được thiết lập để mang đến sự trải nghiệm tốt và tối ưu nhất. Tuy nhiên, cũng giống như mức độ chi tiết khi đọc (speech verbosity), mỗi cấp độ đều có thể tùy chỉnh để chỉ đọc những thông tin bạn muốn nghe. Ví dụ, có thể bạn vẫn muốn dùng cấp độ Medium nhưng lại muốn Jaws đọc thêm một vài thông tin không được thiết lập cho đọc ở cấp độ này.

Hỗ trợ bộ đọc Microsoft Mobile trên Windows 10

Giờ đây, Jaws đã hoạt động với Microsoft Mobile, bộ đọc mới của Microsoft trên nền Windows. Nếu bạn chạy Jaws trên Windows 10, cấu hình giọng đọc (voice profile) tên Microsoft Mobile sẽ được liệt kê trong danh sách cấu hình giọng đọc của hộp thoại Voice Adjustment và Select a Voice Profile (Ctrl+Insert+S). Các giọng đọc được hỗ trợ phụ thuộc vào ngôn ngữ đã được cài đặt cho Windows. Tiếng Anh có 3 giọng. Có thể cài các giọng của ngôn ngữ khác bằng cách tải và cài đặt các gói ngôn ngữ thông qua Region and Language settings.

Cập nhật Liblouis Braille Translator

Jaws 2018 bao gồm phiên bản 3.3 của Liblouis braille translator. Phiên bản này mang đến bản cập nhật mới nhất để phiên dịch chữ Braille viết tắt (contracted) và chữ đủ (uncontracted) cho chữ nổi tiếng Anh - Unified English Braille (UEB) và cải tiến cho những ngôn ngữ khác.

Tùy chọn di chuyển đến mọi liên kết đã được thêm vào các phím điều hướng nhanh

Một tùy chọn mới của điều hướng nhanh giúp người dùng có thể gán thủ công một phím lệnh điều hướng để di chuyển đến mọi liên kết. Thực hiện theo các bước sau:

1. Bấm Insert+F2 rồi chọn Navigation Quick Keys.
2. Chọn Any Link trong danh sách và bấm vào nút Edit Key Assignment (gán phím tắt).
3. Trong ô nhập liệu, nhập vào phím tắt mà bạn muốn gán và bấm Enter. Phím tắt phải là chữ cái (A - Z) hoặc số (0 - 9).
4. Bấm OK để lưu và đóng hộp thoại.

Khi đã gán phím tắt, lệnh này sẽ di chuyển con trỏ ảo đến các liên kết đã vào (Visited links) và liên kết chưa vào (Unvisited links).

Đã thêm tùy chọn "Document and Web Pages Automatically Read when Loaded" vào Settings Center

Tùy chọn xác định việc đọc hay không đọc tự động khi mở một tài liệu PDF hay trang web đã được thêm vào Settings Center và Quick Settings. Trước đây, tùy chọn này chỉ hỗ trợ người dùng Jaws với Fusion. Phiên bản này hỗ trợ luôn những người chỉ dùng Jaws.
Khi được bật, Jaws tự đọc khi tài liệu PDF hay trang web được mở. Hãy tắt nó đi nếu bạn không thích điều đó. Việc tắt tùy chọn này đặc biệt hữu ích khi dùng Jaws với trình phóng to và con trỏ di chuyển về đầu, ngoài ý muốn khi đang điều hướng bằng chuột trên tài liệu.
Mặc định, tùy chọn này được bật khi dùng Jaws và tắt khi dùng Jaws với Fusion hay FSReader.

Phím nóng xác định lỗi chính tả trên Google Docs

Bạn có thể bấm Ctrl+phảy trên hay Ctrl+chấm phảy trong Google Docs để di chuyển đến các từ sai chính tả trong tài liệu.

Tùy chọn đọc từ viết tắt đã bao gồm khi đánh vần các từ

Khi lướt web với con trỏ ảo và gặp các từ đã liệt kê trong danh sách từ viết tắt, bấm Insert+5 bên bàn phím số (CAPS LOCK+K trên bàn phím Laptop) nhanh hai lần để đánh vần từ đó. Giờ đây, tính năng này đã bao gồm việc đọc chữ viết tắt hay nói tắt.

Đọc các hộp thoại của những ứng dụng hiện đại

Khi một hộp thoại hiển thị trong một ứng dụng Desktop, bạn có thể bấm INSERT+B để Jaws đọc toàn nội dung của hộp thoại đó. Giờ đây, lệnh này đã hoạt động với các ứng dụng hiện đại (Modern apps), bao gồm Mail, Store và Edge, nhằm đọc thông tin từ nhiều hộp thoại khác nhau.

Cải tiến trong việc chuyển ngôn ngữ của Jaws

Nếu một tài liệu hay trang web có văn bản bằng ngôn ngữ không phải ngôn ngữ mặc định của Jaws, Jaws có thể tự chuyển sang một số ngôn ngữ nhất định nếu cấu hình giọng đọc hiện tại có giọng đọc mà tác giả của tài liệu đã dùng thẻ (tag) chính xác để xác định việc thay đổi ngôn ngữ. Tuy nhiên, mặc định, hầu hết các phiên bản Jaws quốc tế đều tắt tính năng này và yêu cầu người dùng phải thay đổi giọng thủ công cho phù hợp với ngôn ngữ của tài liệu. Khi chuyển ngôn ngữ thủ công, ngay cả khi chuyển sang cấu hình giọng đọc khác hay dùng hộp thoại Select a Language (Ctrl+Windows+L), Jaws cũng chỉ đọc nội dung văn bản bằng ngôn ngữ đã chọn, còn các hộp thoại hay thông tin giúp đỡ của Jaws thì được đọc bằng ngôn ngữ mặc định.
Ví dụ, nếu bạn có một cấu hình giọng đọc được thiết lập ngôn ngữ mặc định là tiếng Hà Lan (Dutch), và bạn chuyển sang một giọng tiếng Anh để đọc một trang web, Jaws sẽ đọc văn bản tiếng Anh bằng giọng Anh, nhưng sẽ dùng giọng đọc tiếng Hà Lan để đọc các thông điệp của Jaws như liên kết và tiêu đề