[1] Vì tất cả ngày tháng trong bài này đều xảy ra trước Công nguyên (trừ một vài ngoại lệ nằm giữa hai thời đại hay sau Công nguyên), từ đây trở đi chúng tôi sẽ không nhắc lại cụm từ này. Xin quý độc giả tự động hiểu ngầm.

[2] Socrates (470 – 399) là con của Sophroniscus (thợ chạm) với Phaenarete (bà đỡ). Thời trẻ giao du với một số nhân vật sau này được gọi là các triết gia “tiền Socrates”, nhất là Anaxagoras (500 – 428) và Archelaus (trong thế kỷ V), cùng với nhiều triết gia thuộc trường phái biện sĩ, trước khi khai mở một đường hướng triết học khác vào tuổi 40, mới cả về nội dung lẫn phong cách. Thứ triết lý sau, mà Aristotle đặt tên là “triết lý nhân sự”, bị xem là một đe dọa cho nền dân chủ vừa được tái lập sau chiến tranh và chuyên chính lệ thuộc, ông bị kết án tử hình năm 399. Socrates không để lại một tác phẩm nào; ông được biết đến chủ yếu nhờ những bản đối thoại với Plato (nhất là các bản đầu, đời sau gọi chung là “socratic” hay “socratiques”, vì nội dung còn biểu hiện trung thực tư tưởng của Socrates hơn cả), và sau đó qua những trước tác của Xenophon và Aristotle. Nhưng từ sau khi chết, ông được xem là biểu tượng của triết học phương Tây nói chung, là người đặt nền móng cho triết lý chính trị và luân lý học phương Tây nói riêng.