Hướng Dẫn Chỉnh Sửa Văn Bản Với Talkback Cho Người Mới Bắt Đầu

Nguồn: https://accessibleandroid.com/a-beginners-guide-to-text-editing-with-talkback/

Đăng ngày 20/3/2025 bởi Kareen Kiwan

Đặng Mạnh Cường dịch - có dùng AI

Đọc trong 12 phút

Trình đọc màn hình Google TalkBack cung cấp các tùy chọn để chỉnh sửa văn bản một cách thuận tiện, bao gồm chọn văn bản, sao chép, xóa hoặc cắt phần đã chọn, di chuyển con trỏ chỉnh sửa và đọc soát lỗi. Bài hướng dẫn này giới thiệu những kiến thức cơ bản về chỉnh sửa văn bản với TalkBack. Mặc dù phiên bản TalkBack của Samsung có lẽ hoạt động tương tự Google Talkback, nhưng cũng không thể đảm bảo là mọi thứ đều vận hành giống nhau. Phiên bản Google TalkBack tại thời điểm viết bài là 15.2.

Di Chuyển Con Trỏ Khi Chỉnh Sửa Văn Bản

TalkBack không có cơ chế chuyên dụng để di chuyển con trỏ trong các trường văn bản. Thay vào đó, nó dựa vào cùng một cơ chế điều hướng khi đọc nội dung ở bất cứ đâu trên màn hình (từ giờ gọi là điều khiển đọc) được sử dụng trên toàn hệ thống. Với các điều khiển đọc, bạn có thể điều hướng theo ký tự, từ, dòng hoặc đoạn. Để chuyển đổi giữa các điều khiển đọc, hãy vuốt lên rồi vuốt xuống hoặc xuống rồi lên bằng một ngón tay, hoặc vuốt lên / xuống bằng ba ngón tay. Bạn cũng có thể dùng cử chỉ vuốt sang phải và trái bằng ba ngón tay.

Để di chuyển trong chế độ điều khiển đọc đã chọn — di chuyển đến ký tự tiếp theo chẳng hạn — vuốt xuống bằng một ngón tay. Để di chuyển đến mục trước đó, vuốt lên bằng một ngón tay. Khi đang gõ văn bản, bạn có thể cài đặt điều khiển đọc và di chuyển con trỏ tương ứng. Đôi khi, có thể bạn cần đặt tiêu điểm vào trường văn bản để điều hướng hoạt động, bằng cách chạm vào nó hoặc vuốt để dừng con trỏ ở đó. Hiểu theo cách của người Việt là bạn phải đứng ngay trường văn bản hay còn gọi là hộp chỉnh sửa thì mới có thể nhập văn bản.

Để kiểm soát chính xác việc di chuyển của con trỏ, điều quan trọng là phải phân biệt giữa việc di chuyển đến mục tiếp theo và mục trước đó. Khi chế độ điều hướng theo ký tự được chọn và bạn di chuyển đến ký tự tiếp theo, con trỏ sẽ dừng lại sau ký tự đó. Bấm nút xóa sẽ xóa ký tự tại vị trí con trỏ (kí tự đứng ngay trước con trỏ) và bất kỳ văn bản mới nào bạn gõ sẽ được chèn sau nó. Tuy nhiên, khi di chuyển đến ký tự trước đó, con trỏ được đặt trước ký tự bạn nghe thấy. Thao tác xóa trong trường hợp này sẽ xóa ký tự trước con trỏ và văn bản mới sẽ được chèn trước ký tự đã được đọc lên. Ngoài ra, nếu bạn di chuyển đến ký tự tiếp theo rồi quay lại ký tự trước đó, TalkBack sẽ lặp lại ký tự, nhưng con trỏ vẫn di chuyển theo quy tắc đã mô tả ở trên.

Cơ chế vận hành này nhất quán với các chế độ điều hướng theo từ, dòng và đoạn. Ví dụ: trong chế độ điều hướng theo từ, di chuyển đến từ trước đó sẽ đặt con trỏ ở đầu từ, trong khi di chuyển đến từ tiếp theo sẽ đặt con trỏ ở cuối từ—ngay trước dấu cách hoặc dấu câu như dấu phẩy hoặc dấu chấm.

Hiểu rõ phương pháp di chuyển con trỏ này là điều cần thiết để chỉnh sửa văn bản chính xác trong TalkBack, vì vị trí con trỏ ảnh hưởng đến việc chèn và sửa đổi văn bản.

Để di chuyển con trỏ đến đầu hoặc cuối văn bản, hãy cài đặt "Hành động" (Actions) làm điều khiển đọc và chọn "Di chuyển con trỏ về đầu" (Move Cursor to Beginning) hoặc "Di chuyển con trỏ đến cuối" (Move Cursor to End). Ngoài ra, bạn cũng có thể gán cử chỉ để thực hiện nhanh hai hành động này.

Trong quá trình thử nghiệm, tôi nhận thấy rằng, đôi lúc, TalkBack gặp khó khăn để theo kịp khi đọc các ký tự trong lúc điều hướng nhanh, nhưng tôi không chắc liệu sự cố này có xảy ra trên tất cả các thiết bị hay không.

Chọn Văn Bản

TalkBack có chế độ chọn, cho phép chọn văn bản để thực hiện các hành động như sao chép, cắt hoặc xóa. Theo mặc định, chế độ chọn được kích hoạt bằng cách bấm hai lần và giữ bằng hai ngón tay, và cử chỉ tương tự được sử dụng để thoát khỏi chế độ này.

Khi chế độ chọn được bật, điều khiển đọc tự động được đặt thành ký tự, nhưng bạn có thể chuyển sang một điều khiển đọc khác để điều chỉnh mức độ chi tiết lựa chọn. Dù sử dụng điều hướng theo ký tự, từ, dòng hay đoạn, văn bản cũng sẽ được chọn bằng cách di chuyển đến mục tiếp theo hoặc trước đó trong điều khiển đọc đã chọn. Để bỏ chọn, hãy dùng cử chỉ ngược lại. Ví dụ: nếu bạn chọn một ký tự bằng cách vuốt xuống, thao tác vuốt lên sẽ bỏ chọn nó.

Trong khi chọn văn bản, bạn có thể thay đổi điều khiển đọc và tiếp tục chọn dựa trên cài đặt mới. Ngoài ra, có thể dùng các thao tác "Di chuyển về đầu" và "Di chuyển về cuối" để chọn văn bản từ vị trí con trỏ về đầu hoặc cuối trường văn bản.

Để chọn tất cả văn bản, hãy bấm vào "Chọn tất cả" (Select All) từ trình đơn Hành động. Tùy chọn này tồn tại ngay cả khi chế độ chọn không được bật, nhưng việc thực hiện nó sẽ tự động kích hoạt chế độ chọn. Bạn cũng có thể gán cử chỉ để thực hiện thao tác này nhanh chóng

Thao Tác Với Văn Bản Đã Chọn

Dưới đây là một số thao tác có thể thực hiện với văn bản đã chọn:

Để xóa văn bản đã chọn, bấm phím xóa.

Để thay thế văn bản đã chọn, chỉ cần nhập hoặc dán một đoạn văn bản. nội dung được chọn sẽ bị xóa và thay thế bằng các ký tự mới vừa được nhập.

Để dán văn bản gần nhất được sao chép từ bảng nhớ tạm, hãy chọn "Dán" (Paste) từ Hành động hoặc thực hiện cử chỉ mặc định là bấm ba lần bằng ba ngón tay. Không cần phải nói rằng việc dán không yêu cầu chọn văn bản trước. Khi được thực hiện mà không có văn bản nào được chọn, văn bản được dán sẽ được chèn vào vị trí con trỏ theo như những gì đã được đề cập ở trên.

Để sao chép văn bản đã chọn, bấm ba lần bằng ba ngón tay.

Để cắt văn bản đã chọn, bấm hai lần và giữ bằng ba ngón tay.

Ghi chú bổ sung

• Việc thoát khỏi chế độ chọn không tự động bỏ chọn văn bản. Để xóa vùng chọn, hãy di chuyển con trỏ bằng cách sử dụng bất kỳ điều khiển đọc nào.
• Việc chọn văn bản của TalkBack được đồng bộ hóa với hệ thống, cho phép các thao tác bổ sung tùy thuộc vào ứng dụng. Ví dụ: với Telegram, bạn có thể tạo liên kết, trong khi ở WhatsApp, bạn có thể dịch văn bản đã chọn bằng cách sử dụng "hành động".

Đọc Soát Lỗi

TalkBack dùng trình kiểm tra chính tả của Gboard để xác định các lỗi gõ sai và sửa chúng thông qua tính năng đọc soát lỗi. Khi đang gõ hoặc chỉnh sửa văn bản, hãy dùng điều khiển đọc "đọc soát lỗi" để phát hiện lỗi chính tả và ngữ pháp. Di chuyển giữa các lỗi bằng cử chỉ tiếp theo và trước đó (vuốt lên và xuống). Để duyệt qua các đề xuất sửa lỗi cho một lỗi đã chọn, hãy sử dụng hành động (Actions). bấm hai lần vào một đề xuất để chèn nó.

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là có một sự bao gồm gây hiểu lầm của mục "đề xuất chính tả/ngữ pháp" trong cài đặt Tùy chỉnh Trình Đơn TalkBack. Mặc dù sự hiện diện của nó có thể gợi ý rằng nó kiểm soát việc các đề xuất chính tả có xuất hiện trong trình đơn TalkBack hay không, nhưng thực tế không phải vậy. Thay vào đó, việc bỏ chọn mục này sẽ xóa các đề xuất chính tả khỏi Hành động, khiến bạn không thể duyệt qua các bản sửa lỗi có sẵn bằng cách dùng hành động. Các đề xuất chính tả sẽ không được hiển thị trong trình đơn TalkBack. Nếu bạn dự định dùng tính năng đọc soát lỗi để xem và áp dụng các đề xuất thì nên bật (giữ) tùy chọn này.

Khi bạn duyệt qua các lỗi, TalkBack sẽ cho biết nếu không có đề xuất chính tả nào. Khi dùng Dịch vụ lời nói của Google làm công cụ chuyển văn bản thành giọng nói, TalkBack sẽ đánh vần các đề xuất. Tuy nhiên, cơ chế này dường như không hoạt động với các công cụ khác, chúng chỉ đọc đề xuất mà không cung cấp cách đánh vần chính xác của nó.

Một điểm quan trọng khác là tính năng đọc soát lỗi chỉ hoạt động khi Gboard được đặt làm dịch vụ kiểm tra chính tả mặc định. Ví dụ: trên các thiết bị Samsung, trình kiểm tra chính tả của Samsung được sử dụng theo mặc định, ngay cả khi Gboard là bàn phím được chọn. Để thay đổi điều này, hãy mở cài đặt trên thiết bị của bạn, đi tới Quản lý chung, chọn Sửa chính tả, tìm Trình kiểm tra chính tả mặc định và đặt thành Gboard. Để xem hướng dẫn từng bước về cách thực hiện việc này, bạn có thể nghe bản demo âm thanh bằng tiếng Anh của John Dyer.

Mặc dù đọc soát lỗi là một tính năng hữu ích, nhưng tôi nhận thấy đôi khi nó hoạt động không ổn định. Tuy vậy, trải nghiệm của bạn có thể khác.

Lưu Ý

• Tất cả các tùy chọn liên quan đến chỉnh sửa đều có sẵn dưới dạng hành động. Bạn có thể truy cập chúng bằng cách sử dụng điều khiển đọc Hành động, thông qua trình đơn TalkBack hoặc qua một cử chỉ nếu đã được gán trước đó. Một số hành động, như sao chép và cắt, chỉ xuất hiện khi văn bản được chọn. Tuy nhiên, việc sử dụng chức năng sao chép trực tiếp mà không chọn văn bản sẽ sao chép nội dung của toàn bộ hộp văn bản vì nó sao chép văn bản của mục đang có tiêu điểm.
• Cử chỉ có thể được gán cho hầu hết các tùy chọn chỉnh sửa, ngoại trừ đọc soát lỗi, và bạn cũng có thể chỉnh sửa các cử chỉ mặc định.
• Các chức năng chỉnh sửa văn bản cũng có thể được thực hiện bằng lệnh thoại. Để biết chi tiết về các lệnh thoại hiện có, hãy tham khảo phần liên quan trong Hướng Dẫn Về Lệnh Thoại.

Các Cử Chỉ Liên Quan Đến Chỉnh Sửa Văn Bản Cho Bàn Phím Chữ Nổi Của Talkback

Tôi chưa thử nghiệm chỉnh sửa khi dùng Bàn phím chữ nổi TalkBack, nhưng các nguyên tắc cơ bản có lẽ cũng tương tự, dù thực hiện với các cử chỉ khác nhau. Không có chế độ chọn, vì nó được thay thế bằng các cử chỉ để chọn trực tiếp các phần văn bản. Dưới đây là các cử chỉ để tham khảo (lưu ý rằng các cử chỉ liên quan đến việc giữ các chấm nổi có thể đảo ngược, chẳng hạn như giữ chấm 3 thay vì chấm 6):

• Chuyển sang chế độ điều hướng (granularity) trước đó: vuốt sang trái bằng ba ngón tay
• Chuyển sang chế độ điều hướng tiếp theo: vuốt sang phải bằng ba ngón tay
• Di chuyển đến mục trước đó: vuốt lên
• Di chuyển đến mục tiếp theo: vuốt xuống
• Di chuyển đến ký tự trước đó: giữ chấm 6, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Di chuyển đến ký tự tiếp theo: giữ chấm 6, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Di chuyển đến từ trước đó: giữ chấm 5, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Di chuyển đến từ tiếp theo: giữ chấm 5, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Di chuyển đến dòng trước đó: giữ chấm 4, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Di chuyển đến dòng tiếp theo: giữ chấm 4, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Di chuyển về đầu: giữ chấm 4 và 5, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Di chuyển về cuối: giữ chấm 4 và 5, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng một ngón tay khác
• Chọn ký tự trước đó: giữ chấm 6, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng hai ngón tay
• Chọn ký tự tiếp theo: giữ chấm 6, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng hai ngón tay
• Chọn từ trước đó: giữ chấm 5, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng hai ngón tay
• Chọn từ tiếp theo: giữ chấm 5, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng hai ngón tay
• Chọn tất cả: giữ chấm 4, sau đó vuốt sang trái bất cứ đâu bằng ba ngón tay
• Chọn từ vị trí con trỏ về đầu: giữ chấm 4 và 5, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng hai ngón tay Chọn từ vị trí con trỏ về cuối: giữ chấm 4 và 5, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng hai ngón tay
• Sao chép văn bản: giữ chấm 4, sau đó vuốt xuống bất cứ đâu bằng 3 ngón tay
• Cắt văn bản: giữ chấm 4, sau đó vuốt lên bất cứ đâu bằng ba ngón tay
• Dán: giữ chấm 4, sau đó vuốt sang phải bất cứ đâu bằng ba ngón tay
• Di chuyển đến lỗi gõ sai trước đó: vuốt lên
• Di chuyển đến lỗi gõ sai tiếp theo: vuốt xuống
• Nghe đề xuất trước đó: vuốt sang trái
• Nghe đề xuất tiếp theo: vuốt sang phải
• Xác nhận đề xuất: vuốt sang phải bằng hai ngón tay
• Hoàn tác đề xuất: vuốt sang trái bằng hai ngón tay

Để thực hiện bất kỳ cử chỉ nào liên quan đến đọc soát lỗi, trước tiên, bạn nên chọn đọc soát lỗi làm điều khiển đọc/đơn vị điều hướng.