Thân chào các bạn, tôi là Nguyễn Đức Anh Minh - Giáo viên tin học tại Trung tâm Bảo trợ Khiếm thị Nhật Hồng. Trong bài viết này, tôi xin chia sẻ với các bạn cách sử dụng bàn phím chữ Braille trên Android.
1. Tổng quan về bàn phím chữ Braille
Nếu bạn cảm thấy bất tiện với những bàn phím thông thường trên Android, bạn cũng không muốn nghe hoặc nhìn từng ký tự khi đang nhập liệu, và bạn sử dụng được chữ nổi Braille thì Bàn Phím Chữ Braille sẽ là một lựa chọn tuyệt vời cho bạn.
Ứng dụng này thay thế cho các bàn phím Qwerty trên Android. Nó cho phép người dùng, đặc biệt là người khiếm thị nhập liệu bằng 6 ngón tương tự như trên máy Perkins hoặc màn hình chữ Braille. Ứng dụng này được phát triển bởi Daniel Dalton – người khiếm thị.
Bàn phím chữ Braille này có thể được chọn làm kiểu nhập liệu mặc định trên các thiết bị Android, từ đó có thể sử dụng trên tất cả các ứng dụng cần nhập liệu. Nó giúp những người khiếm thị thành thạo kiểu nhập liệu chữ Braille 6 ngón như trên máy Perkins đạt được tốc độ tương đương với người sáng mắt.
Ứng dụng này bao gồm hai kiểu bàn phím: Kiểu bàn phím ngang dành cho các thiết bị có màn hình lớn như máy tính bảng, kiểu bàn phím song song phù hợp với các thiết bị có màn hình nhỏ hơn như điện thoại.
Bên cạnh kiểu nhập liệu sáu ngón quen thuộc, ta còn có thể sử dụng các thao tác đơn giản để đọc và chỉnh sửa nội dung nhập liệu cũng như là điều chỉnh cho phù hợp nhất với nhu cầu của mỗi cá nhân. Ứng dụng này hỗ trợ cả hai loại chữ Braille: chữ Braille sáu chấm và chữ Braille tám chấm.
Đây sẽ là một ứng dụng đa ngôn ngữ:
Về giao diện, ứng dụng đã hỗ trợ các ngôn ngữ: Trung Quốc, Anh, Ý, Ba Lan, Bồ Đào Nha (Châu Âu / Brazil), Slovak, Tây Ban Nha và Việt Nam.
Về nhập liệu, ứng dụng cũng đã hoạt động tương đối tốt với các ngôn ngữ: Trung Quốc, Anh, Séc, Hà Lan, Ý, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Slovak, Tây Ban Nha, Thụy Điển và Việt Nam. Ứng dụng còn hỗ trợ rất nhiều bảng mã chữ Braille nhưng chưa được kiểm tra và hoàn thiện. Nếu có nhu cầu thêm một ngôn ngữ nào đó, xin liên hệ trực tiếp với nhà phát triển.
Ứng dụng cũng đã hỗ trợ chữ tắt tiếng Anh (UEB và US)
Ứng dụng còn có nhiều tính năng hay như: kiểm tra chính tả, nhập liệu bằng giọng nói, thao tác với văn bản, đếm từ, tự động viết hoa và nhiều hơn thế.
2. Cài đặt bàn phím chữ Braille
Bạn có thể vào ch play, tìm cụm từ "Soft Braille Keyboard", tìm và cài đặt ứng dụng Soft Braille Keyboard của Daniel Dalton.
Nếu bạn chưa sẵn sàng mua ứng dụng này và cần một bản thử nghiệm (chưa có trên CH Play), hãy liên hệ trực tiếp với nhà phát triển để nhận được tập tin apk theo địa chỉ email:
* Theo thông tin mới đây từ diễn đàn Eyes-Free, Daniel Dalton đã quyết định cho sử dụng miễn phí, thay vì bán như trước kia.
3. Hướng dẫn sử dung
* Chạy ứng dụng Bàn Phím chữ Braille, Tìm và kích hoạt nút đầu tiên "Bật Bàn phím Chữ Braille" rồi chọn bàn phím này.
* Tìm và kích hoạt nút thứ hai "Đặt bàn phím chữ Braille làm bàn phím mặc Định" rồi chọn bàn phím chữ Braille.
* Để nhập liệu được tiếng Việt có dấu, hãy làm theo các bước sau:
- Vào bàn phím chữ Braille > Tùy chọn khác > Cài đặt > Các bảng mã Braille
- Vào Chữ Braille cấp mặc định và chọn chữ Braille văn học
- Vào bảng mã Braille văn học, chọn tiếng Việt cấp 1 để hoàn tất.
* Tìm và kích hoạt khung nhập liệu trong ứng dụng.
* Tạm dừng Talkback bằng cách nhấn đồng thời hai phím tăng /giảm âm lượng.
* Nếu đang sử dụng điện thoại thì kiểu bàn phím song song sẽ được chọn, hãy cầm điện thoại bằng hai tay theo chiều ngang với màn hình hướng ra ngoài. Xếp các ngón tay thành hai hàng song song ngay trên màn hình (Mỗi tay một hàng) với một khoảng cách giữa hai hàng. Hai ngón trỏ sẽ gần với cạnh trên, hai ngón giữa sẽ ở trung tâm và hai ngón áp sẽ ở gần cạnh dưới màn hình. Nhấn giữ đồng thời sáu ngón tay hoặc lần lượt từng hàng 3 ngón tay trong vòng 1,5 giây để định cỡ bàn phím.
* Nếu đang sử dụng máy tính bảng thì kiểu bàn phím ngang sẽ được chọn, đặt thiết bị nằm trên mặt phẳng, xếp các ngón tay thành một hàng ngang từ trái sang với một khoảng cách nhỏ giữa hai bàn tay như tư thế đặt tay trên máy Perkins. Nhấn giữ đồng thời sáu ngón tay hoặc lần lượt 3 ngón tay trong vòng 1,5 giây để xác định cỡ bàn phím.
* Vuốt sang trái hoặc sang phải ở chấm một để điều hướng lui tới giữa các ký tự; vuốt sang trái ở chấm hai để xóa một ký tự, sang phải để thêm khoảng trắng.
* Khi hoàn thành việc nhập liệu, bật Talkback bằng cách nhấn giữ đồng thời hai phím tăng giảm âm lượng hoặc khóa và mở khóa thiết bị.
Bàn phím chữ Braille còn có nhiều tính năng hấp dẫn khác, có thể xem hướng dẫn chi tiết bằng tiếng Anh tại:
4. Các thao tác của bàn phím chữ Braille
4.1. Quy tắc của các thao tác
Các thao tác được thiết kế rất trực quan và khoa học, có thể hiểu theo cách sau. Các chấm bên trái (1, 2, 3) điều khiển việc đọc và điều hướng, chẳng hạn, điều hướng và đọc từng ký tự, từng từ v.v… Các chấm bên phải (4, 5, 6) đảm nhiệm chức năng xóa với số lượng tương ứng mà thao tác ở chấm đối diện có thể điều hướng.
4.2. Điều hướng trong văn bản
Điều hướng đến ký tự sau: Vuốt chấm 1 sang phải
Điều hướng đến ký tự trước: Vuốt chấm 1 sang trái
Điều hướng đến từ sau: Vuốt chấm 2 sang phải
Điều hướng đến từ trước: Vuốt chấm 2 sang trái
Điều hướng đến dòng sau: Vuốt chấm 3 sang phải
Điều hướng đến dòng trước: Vuốt chấm 3 sang trái
Điều hướng về cuối văn bản: Ấn giữ chấm 6 đồng thời vuốt một ngón tay trái sang phải
Điều hướng về đầu văn bản: Ấn giữ chấm 6 đồng thời vuốt một ngón tay trái sang trái
Điều hướng đến từ sai sau: Ấn giữ chấm 4 đồng thời vuốt một ngón tay trái sang phải
Điều hướng đến từ sai trước: Ấn giữ chấm 4 đồng thời vuốt một ngón tay trái sang trái
4.3. Đọc lại nội dung nhập liệu
Đọc ký tự ngay vị trí con trỏ: Vuốt chấm 1 lên
Đọc từ ngay vị trí con trỏ: Vuốt chấm 2 lên
Đọc dòng ngay vị trí con trỏ: Vuốt chấm 3 lên
Đọc tất cả: Ấn giữ chấm 6 đồng thời vuốt một ngón tay trái lên
4.4. Xóa văn bản
Xóa ký tự trước con trỏ: Vuốt chấm 4 sang trái
Xóa từ trước con trỏ: vuốt chấm 5 sang trái
Xóa dòng trước con trỏ: Vuốt chấm 6 sang trái
Xóa tất cả: Ấn giữ chấm 3 đồng thời vuốt một ngón tay phải sang trái
Lưu ý: Để tránh xóa nhầm số lượng lớn, ta phải vuốt hai lần khi xóa một dòng hay tất cả.
4.5 Phím đặt biệt
Xuống dòng: Vuốt chấm 4 xuống
Khoảng trắng: Vuốt chấm 4 hoặc chấm 5 sang phải
Nhập chấm 7: Vuốt chấm 3 xuống
Nhập chấm 8: Vuốt chấm 6 xuống
4.6 Những tính năng khác
Mở cài đặt bàn phím Chữ Braille: Vuốt chấm 5 lên
Chọn bàn phím khác: Vuốt chấm 5 xuống
Điều hướng qua các tùy chọn của menu ngữ cảnh: Vuốt chấm 6 sang phải
Thực thi tùy chọn của menu ngữ cảnh: Vuốt chấm 6 lên
Chuyển cấp chữ Braille: Ấn giữ chấm 3 đồng thời vuốt một ngón tay phải sang phải
Chuyển nhanh các bảng mã Braille: Ấn giữ chấm 3 đồng thời vuốt một ngón tay phải xuống. Bộ đọc có thể chuyển theo cho phù hợp với ngôn ngữ. Việc này mất khoảng 2 giây.
Đánh dấu: Ấn giữ chấm 1 đồng thời vuốt một ngón tay phải sang phải
Thu nhỏ bàn phím: Ấn giữ chấm 1 đồng thời vuốt một ngón tay phải sang trái
Bắt đầu nhập liệu bằng giọng nói: Ấn giữ chấm 3 đồng thời vuốt một ngón tay phải lên hoặc ấn giữ một ngón bất kỳ trong khoảng hai giây. Nếu Talkback đang bật, chạm nhanh 2 lần và giữ khoảng hai giây để bắt nhập liệu bằng giọng nói.
Thông báo số ký tự, từ, dòng của văn bản: Ấn giữ chấm 1 đồng thời vuốt một ngón tay phải xuống
Điều hướng đến từ sai trước: Ấn giữ chấm 4 đồng thời vuốt một ngón tay trái sang trái
Điều hướng đến từ sai sau: Ấn giữ chấm 4 đồng thời vuốt một ngón tay trái sang phải
Điều hướng đến gợi ý kiểm tra chính tả sau cho từ hiện hành: Ấn giữ chấm 4 đồng thời vuốt một ngón tay trái xuống
Điều hướng đến gợi ý kiểm tra chính tả trước cho từ hiện hành: Ấn giữ chấm 4 đồng thời vuốt một ngón tay trái lên
Lưu ý, khi điều hướng đến một gợi ý kiểm tra chính tả thì gợi ý đó sẽ thay thế từ ban đầu. Nếu gợi ý không phù hợp, tiếp tục điều hướng sang các gợi ý khác đến khi nghe từ ban đầu và cụm “sai chính tả” là đã chọn lại từ ban đầu.
4.7 Thay đổi các cài đặt
Thay đổi phản hồi bàn phím (rung /âm thanh): Vuốt chấm 1 xuống
Thay đổi chế độ đọc bàn phím: Vuốt chấm 2 xuống
Bật / tắt chế độ đọc mật khẩu: Ấn giữ chấm 6 đồng thời vuốt một ngón tay trái xuống
Bật / tắt chế độ màn hình riêng tư: Vuốt chấm 4 lên
Bật / tắt chế độ tự động viết hoa: Ấn giữ chấm 1 đồng thời vuốt một ngón tay phải lên
5. Chọn văn bản và tương tác với vùng chọn
Bàn phím chữ Braille cho phép ta thiết lập vùng chọn trên văn bản và thao tác với vùng chọn đó
5.1 Chọn văn bản
Điều hướng đến vị trí đầu /cuối của vùng cần chọn (vuốt chấm 1, chấm 2, chấm 3 để điều hướng theo ký tự, từ, dòng); đánh dấu bằng cách ấn giữ chấm 1 đồng thời vuốt một ngón tay phải sang phải.
Tiếp tục điều hướng đến điểm đầu /cuối còn lại. Lúc này, vùng chọn là đoạn văn bản nằm giữa con trỏ và điểm đã đánh dấu. Những thao tác trên vùng chọn sẽ được trình bày dưới đây.
5.2 Những thao tác trên vùng chọn
Khi đã xác lập được vùng chọn, ta vuốt chấm 6 sang phải để điều hướng qua các thao tác. Khi đã chọn được thao tác thích hợp, vuốt chấm 6 lên để kích hoạt.
Dưới đây là các thao tác trên vùng chọn
Đọc vùng chọn: Đọc lại nội dung vùng chọn
Chép: Chép nội dung vùng chọn vào bộ nhớ tạm
Cắt: Cắt nội dung vùng chọn
Dán: Dán nội dung vùng chọn vào ngay vị trí con trỏ
Xóa: Xóa nội dung vùng chọn
Chọn tất cả: Chọn tất cả nội dung văn bản
Nguyễn Đức Anh Minh
Trung tâm Bảo trợ Khiếm thị Nhật Hồng
Email: anhminh3011@gmail.com
Share via:
EmailFacebookTwitterGoogleLinkedin