Mục tiêu của tài liệu này nhằm giúp sinh viên lĩnh hội khái niệm, biết cách phân loại trong nghiên cứu khoa học; trang bị cho họ các quan điểm phương pháp luận làm kim chỉ nam cho người nghiên cứu, kiến thức và kỹ năng thuộc các giai đoạn của việc thực hiện một công trình nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, khi đi vào từng loại nghiên cứu cụ thể như nghiên cứu mô tả, nghiên cứu thực nghiệm, người học còn được trang bị kiến thức cũng như rèn luyện kỹ năng thực hành ở từng loại nghiên cứu ấy. Ở loại hình nghiên cứu mô tả, trong lĩnh vực khoa học Giáo dục và Tâm lý, phần chọn mẫu và soạn thảo công cụ nghiên cứu là quan trọng. Vì vậy, tài liệu cũng dành riêng một phần của chương 3 để trình bày cách thức chọn mẫu, cách thức chuẩn bị các phương tiện nghiên cứu. Ở loại hình nghiên cứu thực nghiệm, chúng tôi giới thiệu các giai đoạn, những yếu tố căn bản của một công trình nghiên cứu thực nghiệm.
Một khâu quan trọng của hoạt động nghiên cứu khoa học là trình bày công trình nghiên cứu của mình. Chương 4 của tài liệu sẽ hướng dẫn sinh viên biết cách trình bày một khóa luận tốt nghiệp theo đúng quy định hiện hành. Phần phụ lục giới thiệu thang điểm đánh giá một khóa luận tốt nghiệp đại học do Khoa Tâm lý Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Thàuh phố Hồ Chí Minh soạn thảo.
Nếu các bạn sinh viên tìm hiểu phần lý thuyết và làm đầy đủ các bài tập thực hành, trả lời các câu hỏi trong tài liệu, chúng tôi hy vọng kiến thức và kỹ năng nghiên cứu khoa học của các bạn sẽ được nâng lên đáng kể.
Với lòng mong mỏi góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu cho sinh viên, chúng tôi đã cố gắng biên soạn, nhưng khó tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, rất mong nhận được sự góp ý chân thành của quý đồng nghiệp cùng các bạn sinh viên.
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHAN
1. Thông tin chung về học phần
1.1. Tên học phần: (1) Phương pháp nghiên cứu khoa học
1.2. Tên học phần bằng tiếng Anh: (2) Research Methodology
1.3. Mã học phần: (3)
1.4. Học phần tiên quyết: (4)
Các học phần phải tích lũy trước: Tâm lý học đại cương, Giáo dục học đại cương
Các học phần phải học trước: Các học phần thuộc khôi kiến thức lý luận chuyên môn.
1.5. Chương trình đào tạo: (5) Giáo dục đại học
1.6. Ngành đào tạo: (6) Cử nhân sư phạm của các Khoa...
1.7. Số tín chỉ: (7) 2; Số tiết (Lí thuyết/Bài tập/Thảo luận/Thực hành): 30 (20/0/6/20)
1.8. Yêu cầu phục vụ cho học phần: (8) Projector, máy tính
2. Tóm tắt nội dung học phần (9)
Học phần Phương pháp nghiên cứu khoa học sẽ cung cấp cho sinh viên những kiến thức và giúp hình thành ở họ những kỹ năng liên quan đến phương pháp luận nghiên cứu khoa học.
3. Mục tiêu học phần (10)
3.1. Mục tiêu kiến thức: Sau khi học xong học phần này sinh viên sẽ:
3.1.1 Trình bày và giải thích được những cơ sở của phương pháp luận.
3.1.2 Trình bày và giải thích được một trong các cách phân loại trong nghiên cứu khoa học.
3.1.3 Kể tên các giai đoạn của việc thực hiện một công trình nghiên cứu và mô tả những việc mà người nghiên cứu phải làm ở từng giai đoạn.
3.1.4 Nêu định nghĩa và cách thức tiến hành của những phương pháp nghiên cứu thường dùng.
3.1.5 Mô tả cách trình bày khóa luận, luận văn; cách trình bày báo cáo của người nghiên cứu trong buổi bảo vệ khóa luận tốt nghiệp; cách trình bày một bài báo đăng trên tạp chí khoa học.
3.2. Mục tiêu kĩ năng: Sau khi học xong học phần này, sinh viên có được những kỹ năng sau:
3.2.1 Vận dụng cơ sở phương pháp luận (những quan điểm, cách tiếp cận) vào đề tài của mình nhất là để xác định đứợc đối tượng và khách thể nghiên cứu của đề tài cũng như xác định được những vấn đề lý luận cơ bản của đề tài nghiên cứu (khung lý thuyết của đề tài), từ đó chỉ ra được những nội dung cần nghiên cứu.
3.2.2 Lựa chọn, xác định; giới hạn được một đề tài nghiên cứu phù hợp với chuyên ngành đang theo học; khả năng của bản thân; yêu cầu của trình độ đại học và soạn được đề cương nghiên cứu cho đề tài ây.
3.2.3 Sử dụng được một số phương pháp nghiên cứu thông dụng phù hợp với chuyên ngành đang theo học của mình như nghiên cứu lý thuyết, quan sát, thực nghiệm.
3.2.4 Trình bày khóa luận tốt nghiệp theo quy định của Nhà trường.
3.2.5 Trình bày kết quả nghiên cứu trong buổi bảo vệ khóa luận tốt nghiệp.
3.2.6 Trình bày kết quả nghiên cứu dưới dạng một bài đăng trong tạp chí khoa học, tham luận hội nghị khoa học.
4. Nội dung chi tiết học phần (11)
Chương 1. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
1.1. Khái niệm nghiên cứu khoa học
1.2. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
1.3. Hệ thống ba bậc của lý luận về phương pháp
1.4. Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu khoa học
1.5. Các loại hình nghiên cứu khoa học
1.6. Phân loại các phương pháp nghiên cứu
Chương 2. Các giai đoạn của một công trình nghiên cứu khoa học
2.1. Giai đoạn chuẩn bị
2.2. Giai đoạn thực hiện công trình khoa học
2.3. Giai đoạn hoàn thành công trình khoa học
2.4. Giai đoạn báo cáo, nghiệm thu đánh giá công trình
2.5. Giai đoạn ứng dụng kết quả nghiên cứu vấo thực tiễn
Chương 3. Một số phương pháp, loại hình và biện pháp nghiên cứu
3.1. Chọn mẫu
3.2. Điều tra xã hội học
3.3. Phỏng vấn
3.4. Trắc nghiệm
3.5. Nghiên cứu lịch sử
3.6. Nghiên cứu mô tả
3.7. Nghiên cứu thực nghiệm
Chương 4. Cách trình bày một công trình nghiên cứu
4.1. Cách trình bày một khóa luận tốt nghiệp đại học
4.2. Cách trình bày kết quả nghiên cửu trong buổi bảo vệ khóa luận tốt nghiệp
4.3. Cách trình bày một bài đăng trên tạp chí khoa học, một tham luận hội nghị khoa học
5. Kế hoạch giảng dạy (12)
Tuần 1 
Chương 1. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
1.1. Khái niệm nghiên cứu khoa học
1.2. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
1.3. Hệ thống ba bậc của lý luận về phương pháp   
Số tiết: 1 LT 
Tài liệu: Chương 1, Tài liệu [1] 
Ghi chú: sv nghe giảng & tự đọc.
 1.4. Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu khoa học
1.5. Các loại hình nghiên cứu khoa học
1.6. Phân loại các phương pháp nghiên cứu
Bài thực hành 1: Vận dụng quan điểm hệ thống — cấu trúc vào đề tài nghiên cứu của cá nhân. 
Số tiết: 1 LT, 2 TL 
Tài liệu: Chương 1, Tài liệu [1]. 
Ghi chú: SV nghe giảng & tự đọc.
Căn cử để đánh giá:
Mục tiêu kiến thức số 3.1.2
Tuần 2
Chương 2. Các giai đoạn của một công trình nghiên cứu khoa học
2.1. Giai đoạn chuẩn bị.
Bài thực hành 2:
Lựa chọn, xác định và giới hận một đề tài khóa luận. 
Số tiết: 2 LT, 2TL 
Tài liệu: Chương 2, Tài liệu [1]
Nghe giảng, tự đọc
Tuần 3 
Chương 2. Các giai đoạn của một công trình nghiên cứu khoa học
2.1. Giai đoạn chuẩn bị (tiếp)
Bài thực hành 3:
Soạn để cương nghiên cứu cho để tài khóa luận tốt nghiệp của cá nhân. Số tiết: 3 LT, 2 TH 
Chương 2, Tài liệu [1] 
Nghe giảng, tự đọc
Tuần 4
Bài thực hành 3: Soạn đề cương nghiên cứu cho đề tài khóa luận tốt nghiệp của cá nhân (tiếp). 
Số tiết: 6 TH 
Tài liệu: Chương 2, Tài liệu
Ghi chú: Thực hành tự học ở nhà.
Căn cứ để đánh giá:
Mục tiêu kiến thức số 3.1.1, kỹ năng số 3.2.1
Tuần 5
Bài thực hành 3:
Soạn đề cương nghiên cứu cho để tài khóa luận tốt nghiệp của cá nhân (tiếp). 2.2. Giai đoạn thực hiện công trình khoa học
2.3. Giai đoạn hoàn thành công trình khoa học   
2.4. Giai đoạn báo cáo, nghiệm thu đánh giá công trình   
2.5. Giai đoạn ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn 
Số tiết: 1LT 6 TH 
Tài liệu: Chương 2, Tài liệu [1] 
Ghi chú: Căn cứ để đánh giá: Mục tiêu kỹ năng 3.2.2.
Tuần 6 
Bài thực hành 4:
Thực hành sử dụng phương pháp nghiên cứu lý thuyết. 
Số tiết: 6TH 
Tài liệu: Chương 2, Tài liệu [1] 
Căn cứ để đánh giá: Mục tiêu kỹ năng 3.2.3.
Tuần 7
Kiểm tra giữa học phần
Chương 3. Một sổ phương pháp, loại hình và biện pháp nghiên cứu
3.1. Chọn mẫu 
3.2. Điều tra xã hội học
Bài thực hành 5:
Thực hành soạn phiếu điều tra.
Số tiết: 1 KT, 2 LT 
Tài liệu: Chương 3 Tài liệu [1] 
Căn cứ để đánh giá: mục tiêu kỹ năng 3.2.1. và 3.2.2.
 Tuần 8 
Chương 3. Một số phương pháp, loại hình và biện pháp nghiên cứu (tiếp)
3.3. Phỏng vấn.
Bài thực hành 6:
Thực hành phương pháp quan sát. 
Số tiết: 3 LT 
Tài liệu: Chương 3, TL [1] 
Ghi chú: Căn cứ để đánh giá: Mục tiêu kiến thức 3.1.4 Kỹ năng 3.2.3.
Tuần 9 
Chương 3. Một số phương pháp, loại hình và biện pháp nghiên cứu (tiếp)
3.4. Trắc nghiệm
3.5. Nghiên cứu lịch sử
3.6. Nghiên cứu mô tả 
Số tiết: 3 LT 
Tài liệu: Chương 3, TL [1] 
Ghi chú: Căn cứ để đánh giá: Mục tiêu kiến thức 3.1.4; 3.1.5.
Tuần 10 
Chương 3. Một số phương pháp, loại hình và biện pháp nghiên cứu (tiếp)
3.7. Nghiên cứu thực nghiệm 
Số tiết: 3 LT 
Tài liệu: Chương 3, TL[1] 
Ghi chú: Căn cứ để đánh giá:
Mục tiêu kiến thức 3.1.4
Bài thực hành 7:
Thực hành phương pháp thực nghiệm.
Chương 4. Cách trình bày một công trình nghiên cứu  
4.1. Cách trình bày một khóa luận tốt nghiệp đại học  
4.2. Cách trình bày kết quả nghiên cứu trong buổi bảo vệ khóa luận tốt nghiệp
4.3. Cách trình bày một bài đăng trên tạp chí khoa học, một tham luận hội nghị khoa học  
6. Học liệu (13)
6.1. Giáo trình môn học
- Ngô Đình Qua, Phương phảp nghiên cứu khoa học. ĐHSP TPHCM.
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo
- Dương Thiệu Tống, (2005) Phương pháp nghiên khoa học giáo dục vù tâm lý, Nxb Khoa học xã hộ
 
- Trochim, William U.K. (1990), Research Methods Knowledge Base, Cornell University Custom Publishing.
6.3. Trang web có thể sử dụng
- Experiment Resources.com
- Uwec.edu
7. Đánh giá kết quả học tập (14)
Đánh giá quá trình 
Chuyên cần 0%
Bài tập nhóm 0% 
Tiểu luận 0%
Kiểm tra giữa học phần 40%
Thi kết thúc học phần 60%
7.1. Kiểm tra giữa học phần
- Hình thức: Trắc nghiệm hoặc bài tập nhóm.
- Điểm: từ 0 đến 10, làm tròn đến một chữ số thập phân.
7.2. Thi kết thúc học phần
- Hình thức: Tự luận hoặc trắc nghiệm.
- Điểm: từ 0 đến 10, làm tròn đến một chữ số thập phân.
CHƯƠNG 1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
CHƯƠNG 2 TRÌNH TỰ TIẾN HÀNH MỘT CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
CHƯƠNG 3 CÁC PHƯƠNG PHÁP, LOẠI HÌNH VÀ BIỆN PHÁP NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 4 CÁCH TRÌNH BÀY MỘT CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU