Khi mua điện thoại di động mới, bạn không chỉ chi tiền cho phần cứng mà bắt đầu làm quen, gắn bó với hệ điều hành mới.
Tính chất thông minh (smart) của điện thoại thông minh (smartphone) chủ yếu là do "phần mềm" mang lại. Điện thoại thông minh hiện tại có thể xem như một máy tính cá nhân thu nhỏ, kết nối mạng và hệ điều hành đang giữ vai trò quyết định về sức mạnh, nét riêng của từng sản phẩm. Khi chọn điện thoại thông minh, bạn cũng phải chọn lựa nền tảng hệt như khi đứng trước hệ điều hành cho máy Mac và PC.
Tổng kết lại, thị trường điện thoại thông minh đang có 5 hệ điều hành nổi bật: Apple iPhone (một số cảm nhận dựa trên sản phẩm cụ thể là iPhone 3G), Google Android (G1), Microsoft Windows Mobile (HTC Touch Diamond), Nokia S60 3rd Edition cho Symbian (N96) và RIM BlackBerry (BlackBerry Bold). Sự khác biệt giữa chúng thể hiện qua các tiêu chí về tính năng, độ dễ dùng, sự trực quan và ứng dụng (có thể trong hệ điều hành hoặc hãng thứ ba) đi kèm.
Người chiến thắng
Ấn tượng nhất chính là hai hệ điều hành có quá trình ra đời tốn nhiều giấy mực: iPhone của Apple và Android của Google. Cả hai cùng được xây dựng cho thiết bị kết nối Internet, mang nhiều chức năng làm việc, giải trí và có thể dễ dàng cài đặt thêm ứng dụng.
Hiện tại, iPhone OS có phần thắng thế so với Google OS đáng gờm nhưng theo thời gian, hệ điều hành nguồn mở của Android có thể sẽ vượt lên vì "cởi mở" với các nhà phát triển thứ ba. Theo dòng lịch sử, BlackBerry OS vững vàng thể hiện sức mạnh truyền thống nhưng vẫn có được những bổ sung khá hợp thời. Tiếc là, cả hai Windows Mobile và S60 3rd Edition đang dần trở nên "già nua".
Apple iPhone
Tiểu sử: iPhone là phiên bản thu nhỏ của HĐH X của Mac, thiết kế riêng cho iPhone 3G.
Sử dụng: Giao tiếp đa chạm (multitouch) trên iPhone 3G đã tạo được một sự đột phá và thích thú khi sử dụng. Các hệ điều hành khác có thể khiến bạn như lạc vào mê hồn trận trình đơn hoặc quên cách thao tác, nhưng iPhone biết cách đơn giản hóa tất cả thao tác sử dụng và tạo được sự đồng bộ xuyên suốt. Hệ điều hành thiếu chức năng cắt-dán nhưng không hề ảnh hưởng đến việc sử dụng.
Hình thức: Tuyệt vời. Hệ điều hành đã mang đến một giao diện hoàn toàn mới, đặt dấu ấn phong cách, đẹp cả về hình thức lẫn hiệu ứng.
Ứng dụng sẵn có: Phần mềm tích hợp chạy cực tốt, đặc biệt là trình duyệt Safari đã giúp duyệt dễ dàng các site vốn không được thiết kế để xem trên điện thoại di động. Chương trình nhạc và phim của iPhone cũng vậy. Tuy nhiên, iPhone thiếu ứng dụng làm việc: Bạn không thể tìm kiếm trong e-mail, và không được cung cấp ứng dụng soạn thảo văn bản, quản lý công việc.
Ứng dụng mở rộng: Sau khi Apple mở iPhone cho các nhà phát triển thứ ba chỉ mới vài tháng đã có hàng ngàn ứng dụng sẵn sàng chờ bạn tải về từ dịch vụ trực tuyến App Store. Trong số đó có Facebook và ứng dụng ghi chú Evernote thiết kế xuất sắc mà miễn phí. Nhưng Apple có luật: ứng dụng hãng thứ ba không được chạy nền hoặc chỉ truy vấn dữ liệu của chính ứng dụng đó, làm giới hạn đáng kể tính năng tất cả ứng dụng từ nhắn tin đến văn phòng. Và Apple với vai trò là nhà phân phối độc quyền phần mềm iPhone có quyền hạn chế một số ứng dụng.
Kết luận: Hệ điều hành iPhone đã dễ dàng trở thành hệ điều hành điện thoại sáng tạo và hấp dẫn nhất. Tuy nhiên hướng phát triển đang bị bó hẹp, trừ khi Apple nới lỏng rào cản kiểm soát.
Điện thoại tham khảo: Dù đã ngưng sản xuất để chuyển lên iPhone 3G, thị trường vẫn còn bán iPhone (2G) 4GB/8GB/16GB... Lưu ý: Apple vẫn chưa bắt tay với mạng di động nào tại Việt Nam.
Google Android
Tiểu sử: Hệ điều hành điện thoại di động mới của Google thể hiện tham vọng của các công ty điện thoại về một nền tảng điện thoại nguồn mở cho phép mọi người tự tùy biến. Đến hiện tại mới chỉ có một mẫu, T-Mobile G1, chạy hệ điều hành Google Android.
Sử dụng: Trên điện thoại G1, Android khá giống iPhone/BlackBerry. Đa phần dùng màn hình cảm ứng nhưng bạn có thêm bi lăn, nút Menu, Home và Back. Hơn nữa, desktop có thể tùy biến. Nhìn chung, Android có thể tốt hơn các nền tảng trước nhưng chưa thể bằng iPhone.
Desktop Android là một sự thu gọn của desktop hệ điều hành PC như Windows Vista và OS X Leopard. Bạn có thể sắp xếp lại shortcut và cài đặt widget như đồng hồ (clock), trường tìm kiếm.
Hình thức: Android không nghệ thuật như iPhone nhưng mới và cuốn hút; đặc biệt thích hợp với màn hình độ phân giải cao của G1.
Ứng dụng sẵn có: Ứng dụng dính liền với dịch vụ Google như Gmail và Google Calendar (việc đầu tiên khi khởi tạo điện thoại là khai báo thông tin tài khoản Google); sẽ tốt nếu bạn không muốn lệ thuộc vào những dịch vụ của Microsoft Exchange.
Trình duyệt của Android không có được chức năng đa chạm như iPhone nhưng không thể xem thường. Tiện ích nghe nhạc cho phép tải các bài hát không-DRM từ Amazon nhưng lại chỉ xem được định dạng video You Tube.
Giống iPhone, Android có tiện ích cho tìm kiếm, tải về và cài đặt ứng dụng hãng thứ ba (dễ dàng không ngờ).
Ứng dụng mở rộng: Các nhà phát triển mới ở giai đoạn đầu hướng đến Android. Dịch vụ trực tuyến Market cho phép bạn tải ứng dụng trực tiếp về điện thoại từ Google. Không như iPhone, bạn có thể tìm ứng dụng tại những website kinh doanh độc lập như Handago.
Kết luận: Android rất tiềm năng và đã mang lại luồng gió mới. G1 cho thấy nhiều hứa hẹn.
Điện thoại tham khảo: Sau T-Mobile G1 tại Mỹ, có thể sẽ thêm HTC Dream trên mạng di động Singtel (Singapore) và Optus (Úc). Tại Việt Nam, T-Mobile G1 đã được mở khóa mềm thành công và sử dụng tốt với các mạng di động GSM.
RIM BlackBerry
Tiểu sử: Hệ điều hành này chạy trên điện thoại thông minh BlackBerry của RIM, trong đó có mẫu mới nhất là Bold và Storm.
Sử dụng: Nguyên lý đơn giản trong giao diện BlackBerry chỉ thay đổi nhỏ sau cả một thập niên. Theo cách riêng, giao diện BlackBerry có sự logic và nhất quán như iPhone: bạn có thể làm mọi việc với bi lăn, nút Menu và một nút có chức năng trở lại màn hình trước đó.
Nếu đã làm quen, bạn có thể thao tác cực nhanh (chưa kể đến mẫu Storm dùng màn hình cảm ứng kiểu iPhone).
Hình thức: Hệ điều hành BlackBerry thiên về chữ và giản dị dù các mẫu điện thoại gần đây như Bold đã có phông sắc sảo và biểu tượng tinh xảo hơn. Ứng dụng sẵn có: Ứng dụng e-mail và lịch của BlackBerry vẫn là chuẩn mực về hiệu quả sử dụng và khả năng kết nối thời gian thực, tin cậy với hệ thống tin nhắn đang dùng rộng rãi như Microsoft Exchange.
Bản mới nhất có giao diện sành điệu hơn và màu sắc hơn trước nhưng vẫn đọng lại sự đơn giản, nhất quán nổi tiếng của BlackBerry.
Bold có nhiều cải tiến về trình duyệt Web hơn iPhone, Android: thể hiện đúng thiết kế của site. Tiện ích nghe nhạc, xem phim đáp ứng vừa đủ nhưng vẫn đứng sau tiện ích làm việc.
Ứng dụng mở rộng: Khá lâu về trước, BlackBerry chỉ có vài ứng dụng để chọn lựa nhưng nay thì có hẳn một thị trường sôi động với hàng ngàn ứng dụng từ làm việc đến game. Tuy nhiên, Windows Mobile và S60 phong phú hơn.
Hiện tại, BlackBerry chưa có cửa hàng trực tuyến như App Store của Apple, Android Market của Google nhưng dự kiến sẽ có vào tháng Ba năm 2009.
Kết luận: BlackBerry là một ông già cao tuổi nhưng thông thái, biết tự thay đổi để thích ứng với thời cuộc.
Điện thoại tham khảo: Viettel chính thức phân phối BlackBerry 8100, BlackBerry 8320, BlackBerry 8700g và cung cấp dịch vụ Pushmail.
Microsoft Windows Mobile
Tiểu sử: Tên gọi đã cho biết đây là phiên bản di động của Windows. Phiên bản Windows Mobile 6.1 đang dùng trong khá nhiều điện thoại của HTC, Motorola, Palm, Samsung...
Sử dụng: Thật đáng ngạc nhiên là Windows Mobile vẫn mang đủ sức mạnh của Windows với đầy đủ trình đơn Start và khay hệ thống. Tuy nhiên, nhiều người dùng không thích căng mắt nhìn vào các biểu tượng bé xíu. HTC Touch Diamond đã thay giao diện mang phong cách Microsoft bằng một giao diện TouchFLO phù hợp với việc điều khiển bằng đầu ngón tay và mang dáng dấp sáng tạo, quí phái như iPhone.
Hình thức: Khá nam tính nhưng không bóng bẩy bằng iPhone.
Ứng dụng sẵn có: Phiên bản trình duyệt Internet Explorer cho điện thoại khá cũ kỹ; Touch Diamond đã thay thế bằng Opera Mobile (Microsoft có đưa ra phiên bản IE mới nhưng chưa thấy xuất hiện trên điện thoại nào). Tuy nhiên, việc có Word, Excel, PowerPoint và Outlook (phiên bản cơ bản) trên điện thoại lại giúp nhiều cho công việc.
Ứng dụng mở rộng: Hệ điều hành này có sẵn rất nhiều ứng dụng với nhiều mục đích. Tiện ích như WisBar Advance của Lakeridge Software cho phép bạn thay đổi giao diện về hình thức và chức năng. Nhưng trên điện thoại không có sẵn shortcut đến gian hàng ứng dụng trực tuyến như trên iPhone, Android.
Kết luận: Windows Mobile đang dần thụt lùi và hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy sẽ có sự thay đổi đột phá cho đến cuối 2009 hoặc 2010.
Điện thoại tham khảo: O2 XDA II, XDA IIs, XDA IIi, XDA II mini; Lenovo ET960; HP 6365; HTC Touch Diamond, Touch Cruise, Touch Dual, Touch Pro; Samsung Omnia i900; Sony Ericson Xperia X1...
Nokia S60 3rd Edition trên Symbian
Tiểu sử: S60 3rd Edition là phiên bản hệ điều hành di động Symbian lâu đời đang dùng cho nhiều loại điện thoại thông minh, không chỉ Nokia mà còn LG, Samsung.
Sử dụng: Giao diện S60 giữ nguyên từ thời điện thoại thông minh chỉ có phím số và một vài nút khác nên thường dẫn bạn duyệt qua một loạt trình đơn (cùng nhóm không dùng màn hình cảm ứng nhưng BlackBerry thiết kế nhanh, hiệu quả hơn).
Hình thức: Lạc hậu so với chuẩn hiện tại khi vẫn dùng phông, biểu tượng đơn giản.
Ứng dụng sẵn có: Ứng dụng thay đổi theo mỗi điện thoại. Nokia N96 khá phong phú và có vài tính năng tạo dấu ấn. Trình duyệt cho phép phóng to/thu nhỏ như Safari của iPhone nhưng giao diện thô, đơn giản. Phông và biểu tượng của S60 vẫn phù hợp nhưng gây nên cảm giác lỗi thời.
Ứng dụng mở rộng: Khá nhiều ứng dụng có sẵn trên những site như Handago nhờ hệ điều hành này đã được sử dụng lâu đời, chấp nhận rộng rãi.
Kết luận: S60 3rd Edition tương đối cổ nhưng vẫn còn xài được. S60 5th Edition hứa hẹn sẽ cập nhật cho hệ điều hành khả năng điều khiển cảm ứng. Nokia N800 XpressMusic, phiên bản đầu tiên dùng hệ điều hành mới dự định ra mắt tại Mỹ vào đầu năm 2009.
Điện thoại tham khảo: Nokia 3250, 5500, 5700, N70, N72, N73, N76, N77, N78, N79, N80, N81, N82, N85, N91, N92, N93, N95, N96, E50, E51, E60, E61, E61i, E63, E65, E66, E70, E71, E90, 6110 Navigator, 6120/6121 Classic, 6290; Samsung SGH-i450, SGH-i550, Innov 8; Sony Ericson G700...
Share via:
EmailFacebookTwitterGoogleLinkedin